MASZ DOść PRACY? MYśLISZ O ZWOLNIENIU? TO MOżE BYć WYPALENIE ZAWODOWE – DOTYKA KAżDEGO. SPRAWDź, JAK JE ROZPOZNAć I ZAPOBIEGAć

Zastanawiasz się nad tym, czym jest wypalenie zawodowe? Pojęcie to wprowadził psychiatra Herbert Freudenberger. Zauważył on w swoich obserwacjach pewne prawidłowości związane z ogólnym samopoczuciem konkretnego zbiorowiska osób.

Dostrzegł on, że osoby mocno zaangażowane w tym przypadku w czynności charytatywne miały po jakimś czasie spadek motywacji i entuzjazmu. Ostatecznie prowadziło to do pojawienia się pewnych symptomów psychosomatycznych.

Ostatecznie można powiedzieć, że wypalenie zawodowe jest zespołem psychicznych oraz społecznych cech powstałych wskutek długotrwałego stresu w miejscu pracy, wyczerpania fizycznego i psychicznego związanego z wykonywaną pracą zawodową. To też sprawia, że nie ma jednej określonej grupy zawodowej, której to dotyka. W zasadzie wypalenie zawodowe może dotknąć każdego. Wręcz widać, że osoby z wysokim początkowym poziomem motywacji i zaangażowania szybciej oraz mocniej są narażone na ten stan.

Przyczyn może być wiele. Może być to rozczarowanie pracą, byciem pomijanym podczas awansów. Może być to także problem relacji ze współpracownikami, kłótnie w pracy. Problemem jest czasem także brak poczucia celowości wykonywanej pracy, przekonanie, że nie przynosi ona zamierzonych efektów.

Niektóre przyczyny są bezpośrednio skorelowane ze specyfiką zawodu lub zajęcia. Bardzo często znaczenie ma chroniczny stres - w przypadku np. nadmiaru obowiązków oraz przy przebodźcowaniu. Przy braku spełnienia siebie, zadowolenia ze swojej osoby i poczucia sensu wykonywania pracy też można być narażonym na wypalenie zawodowe.

Syndrom wypalenia zawodowego pojawia się, gdy jednocześnie pojawią się następujące trzy elementy:

1. Emocjonalne wyczerpanie - brak energii przez nadmiar obowiązków, oczekiwań i wymagań o charakterze psychologicznym;

2. Depersonalizacja - niebezpieczny element wywołujący obojętność wobec innych. Określa się to zdystansowaną troską czy obronną dehumanizacją.

3. Subiektywne obniżenie oceny własnych dokonań - czyli subiektywne poczucie porażki. Podważa się swoje dotychczasowe sukcesy oraz kompetencje zawodowe (choć się je realnie posiada).

Po czym poznać, że faktycznie mamy do czynienia z wypaleniem zawodowym, a nie po prostu pogorszeniem nastroju (np. przez przeziębienie itp)? W szeregu objawów dot. wypalenia zawodowego można znaleźć:

• Ogólny spadek satysfakcji z wykonywanej pracy;

• Obniżenie zainteresowania czynnościami w pracy;

• zaburzenia psychosomatyczne;

• znudzenie i zniechęcenie pracą;

• Obniżona wydajność i efektywność;

• Zdenerwowanie, rozdrażnienie. Czasem wręcz wrogość wobec innych;

• Stałe napięcie psychofizyczne;

• Lęki, problemy ze snem i bezsenność;

• Apatia, przemęczenie i depresja;

• Pesymizm i cynizm;

• Zmienność nastrojów i zachowań;

• Obniżenie samooceny.

Im więcej ich się pojawia, tym większe ryzyko, że mamy do czynienia właśnie z wypaleniem zawodowym.

Uniknięcie wypalenia zawodowego jest możliwe, jeśli np. pracodawca wdroży odpowiednie działania. Poprawi komunikację w pracy, zacznie motywować pracowników. Z punktu widzenia pracownika narażonego na wypalenie zawodowe niezwykle ważne jest zachowanie zdrowego balansu między życiem prywatnym a zawodowym.

Leczenie wypalenia zawodowego wymaga przewartościowania dotychczasowych sposobów radzenia sobie z trudnościami i wyzwaniami. Bardzo dobrym podejściem jest udanie się do specjalisty - terapia może naprawdę wyraźnie pomóc. Oprócz tego dobrze, jeśli sam pracodawca zadba o to, aby poprawić motywowanie pracowników - np. poprzez zmianę stylu zarządzania w pracy. Dobre może być też lepsze, bardziej elastyczne podejście do potrzeb pracowników.